به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سیما، برنامه صبحگاهی «صبح پارسی» که از دوشنبه تا جمعه هر هفته ساعت 9 صبح به تهیه کنندگی علیرضا نظارت و ابراهیم ارجمندی از شبکه جام جم پخش می شود، امروز با موضوع فرهنگ بر روی آنتن رفت. در این برنامه پس از پخش آیتم‌هایی مانند نماهنگ و پلاتو مجریان صبح پارسی؛ شمیم علیزاده و محمد امین نبی اللهی با مینو خانی دکتر فرهنگ و عبدالمهدی مستکین، دکتر روابط بین‌الملل به گفت و گو نشستند.

در بخش اول گفت‌وگو مینو‌خانی درباره تأثیر آثار کلاسیک ایران بر جهان گفت: در دنیای صفویه شاه عباس معاملاتی را انجام داد. کسی به نام روچیکی مجارستانی در لندن با ویلیام جونز آشنا می‌شود و از طریق آن به کارهای حافظ علاقه‌مند می‌شود. بعد از آن فردی اتریشی به نام یوزف فون هامر کارهای حافظ را ترجمه می‌کند. پس از آن نیز یوهان ولفگانگ فون گوته بسیار تحت تأثیر حافظ قرار می‌گیرد و دیوان غربی شرقی را می‌نویسد. وی در این باره گفت "تجلی حافظ در من آن‌قدر زیاد بود که نمی‌توانستم اثر غرب و شرق را ننویسم".
مینو خانی ادامه داد: فردریش روکرت بر اساس دیوان حافظ سبک جدیدی در شعر آلمانی ایجاد می‌کند. پس از او نیز شاگردش وزن‌های جدیدی را به شعر آلمان معرفی می‌کند. آندره دولیه دل‌اند که ابتدا در ترکیه سفر می‌کرده و زبان‌های زیادی بلد بوده است در خاطرات خود می‌نویسد "من در کتابخانه‌های قسطنطنیه اثری به نام گلستان یافته‌ام و نتوانستم آن را ترجمه نکنم زیرا این اثری است که می‌تواند تمام جهان را تحت تأثیر خود قرار دهد.
وی افزود: این گونه می‌بینیم بسیاری از آثار از طریق ترجمه انتقال پیدا کرده‌اند، اما چندی از آثار نیز به دلیل تأثیرشان بر نویسندگان شناخته شدند. مثلاً کتاب شرقیات فرانسه راجع به ایران نوشته شده و تماماً تحت تأثیر فرهنگ شرق بوده است. اصل اساس تأثیر اشعار ما بر غرب نوع جهان‌بینی و دنیا بوده؛ ترجمه‌هایی که از اشعار ما صورت گرفته ترجمه نعل به نعلی نیست چرا که پایه زبان‌ها متفاوت است اما توانستند مفهوم ادبیات ایران را منتقل کنند. دنی دیدرو در فرانسه بسیار تحت تأثیر حافظ قرار می‌گیرد و ما شاهد آن هستیم که او حتی در توصیه‌هایشان اظهار می‌کند که دیگران نیز احساسی بنویسند حتی زمانی که نیازی به این کار نیست.
مینو خانی گفت: یک نکته دیگری که وجود دارد، دستور زبان مدارس و دانشگاه‌هایی که رشته‌های زبان فارسی دارند است. مثلاً زبان و آثار فارسی دیرتر از همه به آمریکا رسید اما آنجا انجمن مولوی وجود دارد. این به دلیل تأثیر شاعران ایرانی است که باعث شده انتقال اشعار و فرهنگ فارسی فقط به ترجمه آثار خلاصه نشود. در فرانسه دانشگاه اینالکو که مؤسسه ملی زبان‌ها و تمدن‌های شرقی است، زبان فارسی را بیش از چهل سال می‌شود که تدریس می‌کند.
وی ادامه داد: همان‌طور که در هندوستان زبان فارسی به انگلیسی‌ها آموزش داده می‌شد. همچنین باید اشاره کنم جهانگردان بسیار باعث انتقال اشعار به غربی‌ها شدند. مثلاً سر ژان شاردن در سفرنامه خود به مقبره‌های سعدی و حافظ اشاره می‌کند و شاعران ایرانی را به فرانسه معرفی می‌کنند. چیزی که چند دهه است به وجود آمده واژه ایرانی و ادبیات ایرانی است. این واژه ادبیات را محدود به جغرافیای ایران می‌کند و نشانگر تأثیر ما بر فرهنگ‌های دیگر است.

در بخش دوم برنامه مستکین گفت: انرژی مثبت زمانی بر ما عارض می‌شود که بدانیم آن کریم مطلق تمام برکات را به سوی همه مخلوقات فرستاده است. سخنی که امروز می‌خواهم به آن بپردازم این است که چه می‌شود انسان‌ها در زندگی به راحتی گرفتار می‌شوند و این گرفتاری چندین سال در زندگی باقی می‌ماند. عالمان ما بسیار در آثار خود به این مسئله پرداختند. از مولانا شروع می‌کنیم که فرمود: "چون بسی ابلیس آدم روی هست، پس به هر دستی نشاید داد دست" در جنگل‌های شمالی برخی از صیادان کمین می‌کنند تا پرندگانی که از دوردست‌ها آمده‌اند تا استراحت کنند را شکار کنند. این افراد با تقلید صدای پرندگان آن‌ها را جذب کرده و سپس شکار می‌کنند.
وی افزود: یکی از شگفتی‌ها این است که بسیاری از انسان‌ها، مانند پرندگان مهاجری که مثال زدیم، در دام ظاهرسازی‌های کاذب میفتند. به قول مولانا: "ترازو گر نداری پس تو را زو ره زند هر کس، یکی قلبی بیاراید تو پنداری که زر دارد" در آثار سعدی نیز می‌آموزیم که ما پیش از دست زدن به هر کاری باید جوانب آن را در نظر بگیریم. جالب است که سمی‌ترین موجودات در همه‌جا زیباترین آن‌ها هستند. برای مثال عروس دریایی یکی از سمی‌ترین موجودات دریایی به حساب می‌آید. چرا که زیبایی عامل کشش است. پس فهمیدیم هرچه که زیبا است باید درباره آن تحقیق شود.
او ادامه داد: در آثار مولانا ما می‌بینیم که می‌فرماید: "دائما صیاد ریزد دانه‌ها/ دانه پیدا باشد و پنهان دغا/ هر کجا دانه بدیدی الحذر/ تا نبندد دام بر تو بال و پر" ماهیگیران برای ماهیگیری ابتدا بسیار دانه می‌ریزند و ماهی‌های کوچک‌تر به بالای آب می‌آیند. این عمل بعد مدتی باعث جذب ماهی‌های بزرگ‌تر می‌شود و آن‌ها را به دام میندازد. پس می‌فهمیم هرکجا دانه‌ای وجود دارد باید حواسمان را جمع کنیم.
در بخش دوم گفت‌وگومستکین گفت: اشعار ایران درس درست زیستن است که از بن مایه‌های اصیل فرهنگ ایرانی و اسلامی نشأت گرفته است. رالف والدو امرسون بزرگ‌ترین ادیب آمریکا در قرن ۱۸ در تنها دیوان خود ۱۲۷ بیت سعدی و ۴ غزل حضرت حافظ را می‌آورد و در باره آن‌ها می‌گوید: "شیخ ایرانیان به زبان قدیسان سخن می‌گویند و بین سخنان آن‌ها و مسیح تفاوتی نیست".
وی  بیان کرد: ما در زندگی باید از خواسته‌های نفسانی دور بمانیم. بارها خداوند ما را از دام‌ها نجات می‌دهد اما باری دیگر درگیر این دام‌ها می‌شویم. انسان‌ها باید مراقب دام‌ها باشند. کاری که شاعران ایرانی می‌کنند این است که به ما می‌آموزند چگونه مواظب دام‌ها باشیم و از آن‌ها دوری کنیم. در ادبیات ما بسیار توصیه شده که از افراد نادرست دوری کنیم. برای مثال سعدی می‌گوید از افراد بداندیش دوری کنیم که این سخن سعدی نیز از فرمایش‌های حضرت علی گرفته شده است. در اشعار سعدی اشاره شده که کمال هم‌نشین باطن انسان را تغییر می‌دهد و به همین دلیل نیز باید مراقب افراد اطرافمان باشیم.

انتهای پیام/ن